آزادی چیزی نیست که آن را به کسی هدیه کنند. می‌توان در یک کشور دیکتاتوری زندگی کرد و آزاد بود. فقط کافی است که علیه دیکتاتور مبارزه کرد. مردی که با مغز خودش فکر می‌کند٬ آزاد است. مردی که به خاطر آنچه بر حق می‌داند مبارزه می‌کند آزاد است. بر عکس٬ می‌توان در آزادترین کشورهای روی زمین زندگی کرد و با این وصف اگر آدم باطناْ منفی‌باف و پست و بنده‌منش باشد آزاد نیست و با وجود فقدان هر نوع اجبار و زور باز برده است.
آزادی را نباید از دیگران گدایی کرد بلکه باید با جنگ به چنگ آورد.
بخشی از نان و شراب نوشته اینیاتسیو سیلونه٬ ترجمه محمد قاضی